ขั้นตอนการรู้ธรรม

 

สำหรับผู้ใหม่ !
ลำดับการปฏิบัติเพื่อรู้ตามซึ่งสัจธรรม

ภิกษุทั้งหลาย ! เราย่อมไม่กล่าวการประสบความพอใจ
ในอรหัตผล ด้วยการกระทำอันดับแรกเพียงอันดับเดียว.
ภิกษุทั้งหลาย ! ก็แต่ว่า การประสบความพอใจในอรหัตผล
ย่อมมีได้เพราะการศึกษาโดยลำดับ เพราะการกระทำโดยลำดับ
เพราะการปฏิบัติโดยลำดับ.

ภิกษุทั้งหลาย ! ก็การประสบความพอใจในอรหัตผล ย่อม
มีได้เพราะการศึกษาโดยลำดับ เพราะการกระทำโดยลำดับ เพราะ
การปฏิบัติโดยลำดับนั้น เป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุทั้งหลาย ! บุรุษบุคคลในกรณีนี้ :
เป็นผู้มีศรัทธา เกิดขึ้นแล้ว ย่อม เข้าไปหาผู้ถึงอริยสัจ (สัปบุรุษ):

เมื่อเข้าไปหา ย่อม เข้าไปนั่งใกล้
เมื่อเข้าไปนั่งใกล้ ย่อม เงี่ยโสตลงสดับ
ผู้เงี่ยโสตลงสดับแล้ว ย่อม ได้ฟังธรรม
ครั้นฟังแล้ว ย่อม ทรงจำธรรมไว้
ย่อม ใคร่ครวญพิจารณาซึ่งเนื้อความ
แห่งธรรม ทั้งหลายที่ตนทรงจำไว้
เมื่อเขาใคร่ครวญพิจารณา ซึ่งเนื้อความแห่งธรรมนั้นอยู่
ธรรมทั้งหลายย่อมทนต่อการเพ่งพิสูจน์ (อกาลิโก)
เมื่อธรรมทนต่อการเพ่งพิสูจน์มีอยู่
ฉันทะ (ความพอใจ) ย่อมเกิด;
ผู้เกิดฉันทะแล้ว ย่อม มีอุตสาหะ
ครั้นมีอุตสาหะแล้ว
ย่อม พิจารณาหาความสมดุลแห่งธรรม
ครั้นพิจารณาหาความสมดุลแห่งธรรมแล้ว

ย่อม ตั้งตนไว้ในธรรม นั้น
ผู้มีตนส่งไปแล้วในธรรมนั้นอยู่
ย่อม กระทำให้แจ้ง ซึ่งบรมสัจจ์ด้วยนามกาย ด้วย.
ย่อม เห็นแจ้งแทงตลอด ซึ่งบรมสัจจ์นั้นด้วยปัญญา ด้วย.

ม. ม. ๑๓/๒๓๓-๒๓๔/๒๓๘.